Aktualności

Kościół Wniebowzięcia NMP w Zbąszyniu

Posted on Opublikowano: 13 maja 2021  Zostaw komentarz on Kościół Wniebowzięcia NMP w Zbąszyniu

Kościół Wniebowzięcia NMP w Zbąszyniu

To piękny przykład późnobarokowego kościoła miejskiego według projektu śląskiego architekta Karola Marcina Frantza, który aktywnie działał na terenie Wielkopolski w latach 1742 – 1755. Fundatorami świątyni była rodzina Garczyńskich.

Gród zbąszyński był siedzibą kasztelanii. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z początku XIII wieku. Natomiast najstarsza wzmianka świadcząca o miejskim charakterze Zbąszynia pochodzi z 1311 roku. Pierw o charakterze własności książęcej, następnie królewskiej. W latach 1393 – 1595 Zbąszyń pozostawał w rękach rodu Nałęczów Głowaczów z Nowego Dworu (Zbąscy). Następnie przejęty przez spokrewnionych ze Zbąskimi, Ciświckich. W XVII wieku do rodzin Tuczyńskich i Mycielskich.
W latach 1700 – 1848 do rodziny Garczyńskich.

W źródłach z początku XIII wieku pochodzi wzmianka o kościele grodowym mieszczącym się na terenie osady targowej. W 1516 roku biskup poznański Jan Lubrański podniósł ją do rangi Kolegiaty. W drugiej połowie XVI wieku Abraham Zbąski przekazał świątynie protestantom, by po prawie stu latach mogła ponownie powrócić, dzięki staraniom Marii Tuczyńskiej, do rąk katolików. Warto podkreślić, że w opisywanych czasach, był to kościół drewniany z murowaną kaplicą grobową. W XVII wieku dobudowane zostały dwie kaplice murowane, które po niespełna kolejnych stu latach zostały rozebrane.

Świątynia, którą podziwiać możemy do dnia dzisiejszego, wybudowana została dzięki staraniom wojewody poznańskiego, Stefana Garczyńskiego. Projekt wykonał śląski architekt Karol Marcin Frantz, natomiast pracami budowlanymi zarządzał budowniczy Jan Franciszek Handtke z Leszna. Prace rozpoczęto w 1757 roku, a ostatecznie zakończono w 1783 roku. Po śmierci Stefana Garczyńskiego, opiekę nad rozpoczęciem oraz zakończeniem prac, sprawowali jego synowie. Kolejno, Stefan, a następnie Edward. Poświęcenie Kolegiaty nastąpiło w 1796 roku, którego dokonał biskup Ignacy Raczyński.

Już na samym wejściu zauważamy ołtarz główny z silnie zaakcentowanym w centralnej części obrazem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oraz cztery ołtarze boczne. Po lewej stronie, zachował się cudowny obraz Matki Boskiej, otoczonej medalionami przedstawiającymi Tajemnice Różańca Świętego, a po prawej stronie obraz Jezusa Chrystusa, błogosławiącego wiernych. Nad ołtarzem w głębi, po lewej stronie, zauważyć możemy portrety Edwarda Garczyńskiego i jego żony Katarzyny. Po obu stronach prezbiterium znajdują się dwie prostokątne przybudówki: po stronie wschodniej – zakrystia, po stronie zachodniej – kaplica. Naszą uwagę zwraca także skromna ambona, chrzcielnica oraz cztery bogato zdobione konfesjonały. Na szczególną uwagę zasługują umieszczone na filarach przy chórze nagrobki inicjatora budowy kościoła, Stefana Garczyńskiego oraz jego żony Zofii. Nagrobki wystawione zostały w 1780 roku przez syna zmarłych, Edwarda. Między wieżami znajduje się wsparty na parze filarów chór muzyczny, który ozdobiony został motywami muzycznymi oraz ornamentem rokokowym. W szczycie, między wieżami, we wnęce umieszczona została rzeźba św. Edwarda z XVIII wieku. Naszą uwagę zwraca także sklepienie żaglaste z wizerunkami świętych na całej powierzchni świątyni. Polichromię wykonał już po 1945 roku Teodor Szukała. Przed kościołem na murowanych trójbocznych cokołach ustawiono dwie kamienne rzeźby św. Biskupów.

W 1850 roku podczas pożaru, zniszczeniu uległy dachy, sklepienie oraz wieże, które z czasem zostały odbudowane. W czasie II wojny światowej, kościół pełni rolę magazynu. Po raz kolejny zniszczeniu uległy wieże, odbudowane po 1945 roku. W latach 1957 oraz 1965 – 1966, wyremontowane zostało wnętrze.

Kościół pw. Świętego Wawrzyńca w Łomnicy

Posted on Opublikowano: 13 maja 2021  Zostaw komentarz on Kościół pw. Świętego Wawrzyńca w Łomnicy

Kościół pw. Świętego Wawrzyńca w Łomnicy

Wybudowany w latach 1768 – 1770 z fundacji Edwarda Garczyńskiego, ówczesnego właściciela Łomnicy.

Drewniany kościół ma bardzo ciekawą bryłę. Wzniesiony na planie krzyża łacińskiego, z mocno zaakcentowaną częścią centralną o kształcie ośmioboku. Na czterech kolumnach wspiera się bęben kopuły. Dach pokryty jest blachą. Wysoka latarnia zwieńczona jest hełmem z iglicą. Szczyt wierzy wieńczy krzyż trzymany przez putto czyli aniołka. Do skrzydła prezbiterialnego przylega od wschodu niższa prostokątna, a w niej swoje miejsce znalazła zakrystia.

Już na samym wejściu zostajemy olśnieni bogactwem, którego nie spodziewamy się spacerując wokół skromnego kościoła. Wyposażenie wnętrza rokokowe, z czasów budowy. Ołtarz główny zachwyca. Widzimy na nim obraz św. Wawrzyńca, patrona, a nad nim wizerunek Matki Boskiej z dzieciątkiem. Po boku obrazy św. Jana Nepomucena oraz Róży z Viterbo. Po lewej stronie znajduje się ambona w kształcie łodzi. Na żaglu umieszczony został herb rodziny Garczyńskich. Po prawej stronie
w złotej ramie zauważamy namalowany na cienkim jedwabiu wizerunek Jezusa Chrystusa w formie veraiconu. Wartość jego potwierdza certyfikat watykański, znaleziony podczas remontu świątyni. Sklepienie kopuły pokrywa rokokowa polichromia z około 1770 roku, z postaciami Chrystusa, Najświętszej Marii Panny, św. Wawrzyńca
i Brygidy, rozdzielonych kartuszami z puttami. Piękne zdobienia pokryte złotem oraz mnóstwo nawiązań do rodziny Garczyńskich, na zwiedzającym robią ogromne wrażenie.

Spacerując wokół, naszą uwagę przykuwa współcześnie wykonana droga krzyżowa, autorstwa artystki Anny Sita. Szklane, surowe tworzywo wspaniale wpisuje się w charakter miejsca. Nawiązuje także do istniejącej niegdyś w Łomnicy huty szkła. Obok świątyni znajduje się drewniana dzwonnica, którą wybudowano około 1770 roku.

Przechodząc drogą wiejską, dochodzimy do alei lipowej, która wiedzie nas do dworu oraz oficyn. Rezydencja Garczyńskich jest obecnie opuszczona. Kierując się dalej parkową aleją, napotykamy mauzoleum rodziny Opitz, do których Łomnica należała na przełomie XIX i XX wieku.

ANATOMIA RZECZYPOSPOLITEY – POLSKIEY

Posted on Opublikowano: 13 maja 2021  Zostaw komentarz on ANATOMIA RZECZYPOSPOLITEY – POLSKIEY

ANATOMIA RZECZYPOSPOLITEY – POLSKIEY

Synom Ojczyzny ku przestrodze i poprawie tego, co z kluby wypadło, mianowicie o sposobach zamnożenia Polskę ludem pospolitym, konserwowania dziatwy wiejskiej, przez niedostatek i niewygody marnie ginącej, i wprowadzenia handlów i manufaktur zagranicznych.

W 1742 roku, za przyzwoleniem króla Augusta III Sasa, Stefan Garczyński, wyjechał do Berlina. Podczas kuracji (dość mocno w tamtym czasie już chorował) przez 16 tygodni, postanowił zająć się spisaniem przemyśleń i obserwacji na temat sytuacji polityczno – społeczno – gospodarczej w kraju. Napisał traktat „Anatomia Rzeczypospolitey – Polskiey”. Nie nawiązując do innych europejskich polityków, ufając swojemu doświadczeniu oraz obserwacją, wydał jeden z ważniejszych dokumentów w historii XVIII wieku, poruszając w nim takie zagadnienia jak: nędza, nieporządek czy nieprodukcyjność w Polsce. Jako gorliwy katolik, zachęcał duchowieństwo do pracy na rzecz społeczeństwa w duchu chrześcijaństwa. Wiedział, że zdrowa gospodarka, dobrze rozwinięty rynek wewnętrzny i odpowiednie przywileje dla najuboższych, są drogą do sukcesu. Do wzrostu Polski.

Anatomia-skompresowany

Pamiątki Stefana Garczyńskiego

Posted on Opublikowano: 13 maja 2021  Zostaw komentarz on Pamiątki Stefana Garczyńskiego

Stefan Garczyński, urodzony około 1690 roku, wojewoda poznański.

Jego rodzina pochodziła z Pomorza. Sam zaś nauki pobierał w szkołach na Śląsku. Gdy zmarł jego ojciec, Stefan Damian, chorąży chełmiński, Stefan jako młody weteran bitwy pod Kaliszem, poświęcił się gospodarstwu i funkcjom cywilnym. Jako dwudziestotrzyletni mężczyzna, uczestniczył już w obradach sejmiku. Garczyński marszałkował w sejmikach, trzech w 1713 roku oraz trzech w 1714 roku. Po krótkim czasie mianowany chorążym wschowskim. Zasiadał w wielu komisjach, między innymi: komisji do rokowań o spory pograniczne z Austrią czy w komisji do układu z Prusami o wykupienie starostwa drahimskiego. Od 1729 roku kasztelan gnieźnieński i szybko awansował na kasztelana poznańskiego (1748) oraz kolejno na wojewodę kaliskiego (1749). Wojewodą poznańskim został w 1750 roku. Rok później otrzymał klucze do Zbąszynia. Całkowicie poświęcił się pracy nad ulepszaniem aspektów gospodarczych oraz społecznych w mieście oraz w 15 podległych folwarkach. Pochowany 22 października 1755 roku. Wraz z żoną Zofią, spoczywa w podziemiu zbąszyńskiej Kolegiaty.

ANATOMIA RZECZYPOSPOLITEY – POLSKIEY

Synom Ojczyzny ku przestrodze i poprawie tego, co z kluby wypadło, mianowicie o sposobach zamnożenia Polskę ludem pospolitym, konserwowania dziatwy wiejskiej, przez niedostatek i niewygody marnie ginącej, i wprowadzenia handlów i manufaktur zagranicznych.

W 1742 roku, za przyzwoleniem króla Augusta III Sasa, Stefan Garczyński, wyjechał do Berlina. Podczas kuracji (dość mocno w tamtym czasie już chorował) przez 16 tygodni, postanowił zająć się spisaniem przemyśleń i obserwacji na temat sytuacji polityczno – społeczno – gospodarczej w kraju. Napisał traktat „Anatomia Rzeczypospolitey – Polskiey”. Nie nawiązując do innych europejskich polityków, ufając swojemu doświadczeniu oraz obserwacją, wydał jeden z ważniejszych dokumentów w historii XVIII wieku, poruszając w nim takie zagadnienia jak: nędza, nieporządek czy nieprodukcyjność w Polsce. Jako gorliwy katolik, zachęcał duchowieństwo do pracy na rzecz społeczeństwa w duchu chrześcijaństwa. Wiedział, że zdrowa gospodarka, dobrze rozwinięty rynek wewnętrzny i odpowiednie przywileje dla najuboższych, są drogą do sukcesu. Do wzrostu Polski.

Wirtualna wystawa w ramach NOCY MUZEÓW

Posted on Opublikowano: 13 maja 2021  Zostaw komentarz on Wirtualna wystawa w ramach NOCY MUZEÓW

Serdecznie zapraszamy na wirtualną wystawę w ramach NOCY MUZEÓW.

15 maja 2021 roku.

1. Pamiątki Stefana Garczyńskiego

2. Prezentacja Anatomii Rzeczypospolitej

3. Materiał filmowy Rodzina Garczyńskich. Fundatorzy kościołów w Zbąszyniu i Łomnicy

Wirtualne wystawy oraz materiał filmowy dostępne na www.zck.org.pl w zakładce Archiwum Cyfrowe. 

Muzeum regionalne w Przyprostyni. Pierwsze muzeum na polskiej wsi.

Posted on Opublikowano: 24 lutego 2021  Zostaw komentarz on Muzeum regionalne w Przyprostyni. Pierwsze muzeum na polskiej wsi.

W 1935 roku na konferencji nauczycieli rejonu zbąszyńskiego w Łomnicy, Antonina Woźna przedstawiła referat na temat regionalnych strojów ludowych i zaprezentowała folklor zbąszyński z grupą taneczną i kapelą koźlarską. Wtedy właśnie podjęta została uchwała o pielęgnowaniu i zachowaniu pamiątek przeszłości. Zrodził się również pomysł utworzenia pierwszego na terenie Zbąszynia, Muzeum.

Jesienią 1937 roku podczas II konferencji nauczycielskiej, idea ta zaczynała się urealniać. Powstał „Komitet Trzech” w skład, którego weszli kierownicy zbąszyńskich szkół: Stefan Wojciechowski, Józef Kapelczak i Jan Tomiński. Celem komitetu było zbadanie warunków do utworzenia Muzeum w szkole w Przyprostyni. Pozytywna opinia spowodowała powstanie Komitetu Założenia Muzeum Regionalnego Ziemi Zbąskiej z prezesem Antonim Lubińskim na czele. Powołani zostali również członkowie odpowiedzialni za poszczególne działy Muzeum, w tym Antonina Woźna zajmująca się etnografią. Muzeum składać miało się z dwóch pomieszczeń, w których zaprezentowane miały zostać prócz rodzimego folkloru, również numizmatyka, prehistoria, przyroda, jakże również ważne dla mieszkańców, zbiory dotyczące Powstania Wielkopolskiego.

Otwarcie Muzeum Regionalnego Ziemi Zbąskiej w Przyprosytyni – pierwszego muzeum na wsi polskiej, nastąpiło 20 lutego 1938 roku. Zaproszeni goście, przedstawiciele władz wojewódzkich i powiatowych byli od wrażeniem zaangażowania miejscowej społeczności. Uroczystość uświetniło przygotowane przez Antoninę Woźną widowisko ludowe pt. „Wesele Przyprostyńskie”. Przy wsparciu Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, planowano dalszą rozbudowę Muzeum i rozszerzenie badań naukowych w regionie. Plany te przerwał wybuch II wojny światowej. Muzeum zostało zamknięte po zajęciu Wielkopolski przez Niemców. Niestety w czasie okupacji hitlerowskiej większość zbiorów zaginęła lub została zniszczona. Po wojnie, Muzeum nie zostało odtworzone, nie tylko z powodów finansowych czy braku muzealiów, ale także ze względu na brak miejsca, w którym mogło by się znajdować.

Strona tytułowa kroniki pierwszego na wsi polskiej Muzeum w Przyprostyni.
Wycinki z gazet informujące o otwarciu pierwszego na wsi polskiej Muzeum w Przyprostyni. Dzień otwarcia, uroczystości z tym związane, o widowisku ludowy pt. „Wesele Przyprostyńskie”.
„Dziennik Poznański” i spory artykuł „Muzeum regionalne w Przyprostyni to nowa zdobycz kulturalna Wielkopolski”.
„Kurier Poznański” i krótka notatka „Zjazdu instruktorów szkolnych w Poznaniu” wraz z podpisami w kronice.
Wycinek z „Nowy Kurjer” nr 73 Poznań, 30 marca 1938 rok.
Pismo sprawozdawczo – finansowe za okres 1 września 1937 roku do 31 marca 1939 roku, skierowane do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia.
Wpis harcerek z Poznania z miesięcznego pobytu w Szkole w Przyprostyni oraz wizyty w Muzeum.
Prace remontowo - budowalne. Powstawanie Muzeum.
Otwarcie Muzeum regionalnego w Przyprostyni. 20 luty 1938 rok. Otwarcia dokonuje Antoni Lubiński.
Sale w Muzeum wraz z eksponatami. Sala folkloru oraz sala Powstania Wielkopolskiego.
Wycinki z „Tygodnika Parafji Zbąszyńskiej” z okresu luty 1938 – lipiec 1939.
Pierwszy wpis do kroniki Muzeum w Przyprostyni „W Imię Trójcy Przenajświętszej. Działo się w roku 1935, na konferencji nauczycieli gminy Zbąszyń z udziałem p. inspektora szkolnego Lubińskiego e Łomnicy, kiedy po referatach kol. Woźny, nauczycieli z Przyprostyni, kol. Tomińskiego, kierownika szkoły w Zbąszyniu, kol. Kapelczaka, kierownika szkoły w Przyprostyni, zapadła jednomyślna uchwała pielęgnowania i zachowania pamiątek przeszłości …”
Wycinki z gazet informujące o otwarciu pierwszego na wsi polskiej Muzeum w Przyprostyni. Dzień otwarcia, uroczystości z tym związane, o widowisku ludowy pt. „Wesele Przyprostyńskie”.
„Kurier poranny” Warszawa. O Muzeum w Przyprostyni: „Z wędrówek po zachodnim pograniczu”.
Poświęcenie boiska znajdującego się przy szkole. Wycinki z gazet oraz odpisy osób obecnych podczas uroczystości.
Pełna lista rozchodów Muzeum w Przyprostyni. Co najpotrzebniejszego zostało zakupione i w jakiej cenie.
Ostatni wpis do kroniki Muzeum w Przyprostyni w przed dniu wybuchu II wojny światowej. Muzeum w Przyprostyni, pierwsze Muzeum na wsi polskiej, funkcjonowało od 20 lutego 1938 roku do sierpnia 1939 roku.
Wycinki z „Tygodnika Parafji Zbąszyńskiej” z okresu luty 1938 – lipiec 1939.
Prace remontowo - budowalne. Powstawanie Muzeum.
Sale w Muzeum wraz z eksponatami. Sala folkloru oraz sala Powstania Wielkopolskiego.
Sale w Muzeum wraz z eksponatami. Sala folkloru oraz sala Powstania Wielkopolskiego.
Ciąg dalszy wpisu z podpisami świadków.
Wycinki z gazet informujące o otwarciu pierwszego na wsi polskiej Muzeum w Przyprostyni. Dzień otwarcia, uroczystości z tym związane, o widowisku ludowy pt. „Wesele Przyprostyńskie”.
„Kurier Poznański”. Wielka uroczystość narodowa w Nowym Tomyślu. Tradycja darem dla armii polskiej.
Informacja o wystawie produktów rolnych w Muzeum w Przyprostyni.
Wpis z wycieczki Obozu Służby Hufca Sieradzkiego i wizyty w Muzeum w Przyprostyni w dniu 9 lipca 1939 roku.
Prace remontowo - budowalne. Powstawanie Muzeum.
Wycinek z „Nowy Kurjer” nr 73 Poznań, 30 marca 1938 rok.
Budynek Muzeum w Przyprostyni. Lato 1938.
Sale w Muzeum wraz z eksponatami. Sala folkloru oraz sala Powstania Wielkopolskiego.
Wycinki z „Tygodnika Parafji Zbąszyńskiej” z okresu luty 1938 – lipiec 1939.

Wystawa z okazji 101 rocznicy powrotu Zbąszynia do Macierzy

Posted on Opublikowano: 15 stycznia 2021  Zostaw komentarz on Wystawa z okazji 101 rocznicy powrotu Zbąszynia do Macierzy

Wirtualna wystawa z okazji 101 rocznicy powrotu Zbąszynia do Macierzy

Powstańcy polscy w obiektywie Constantego Sikorskiego

Posted on Opublikowano: 11 stycznia 2021  Zostaw komentarz on Powstańcy polscy w obiektywie Constantego Sikorskiego

Wirtualna wystawa zdjęć Constantego Sikorskiego.

Constanty Sikorski, niemiecki fotograf. Jego historia życia, szczególnie tego przed przyjazdem do Bentschen, jest jeszcze nie do końca znana. Mieszkał i pracował w Zbąszyniu (do 1920 roku Bentschen) od końca XIX wieku do 1945 roku. Lubiany i doceniany przez mieszkańców małego przygranicznego miasta, którzy chętnie odwiedzali go w atelier przy ulicy Senatorskiej 1. Wspaniały portrecista, choć dla nas również prekursor fotografii plenerowej. Dzięki swojej pracy, zaangażowaniu w życie społeczne oraz jak sądzimy bogatemu doświadczeniu i przede wszystkim zaufaniu, mógł swobodnie poruszać się po obu frontach działań podczas Powstania Wielkopolskiego na terenie Zbąszynia i najbliższych okolic. Do jego atelier, zawitali również członkowie komisji alianckiej, którzy ustalali przebieg zachodniej granicy Wielkopolski, po traktacie w Trewirze 16 lutego 1919 roku. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości oraz po powrocie Zbąszynia do Macierzy, 17 stycznia 1920 roku, zajął się fotografowaniem nie tylko w atelier żołnierzy polskich, którzy stacjonowali w polskim już Zbąszyniu, ale także fotografując uroczystości, prywatne, szkolne, urzędnicze. Sądzimy, że okres od 1920 do 1939 roku, to czas rozkwitu fotografii plenerowej. Przy pracy, przy odpoczynku czy również portrety. Po wybuchu II wojny światowej, w kolekcji szklanych negatywów dostępnych na stronie Fundacji TRES, zauważyć możemy kilka fotografii żołnierzy niemieckich. Na stronie Fundacji możemy znaleźć również informację, że Constanty Sikorski, zmarł podczas deportacji w głąb Rosji, zimą 1945 roku.

Te kilkanaście fotografii, które prezentujemy Państwu dzisiaj, to zdjęcia wykonane głównie w atelier Constantego Sikorskiego. Wykonano je na przełomie 1918/1919 roku, czyli podczas Powstania Wielkopolskiego jak i chwile po powstańczych działaniach.

Serdecznie zapraszamy na stronę Fundacji TRES www.szklanenegatywy.pl
z której pochodzą poniższe fotografie.

„W świątecznej szacie” – prezentacje konkursowe

Posted on Opublikowano: 29 grudnia 2020  Zostaw komentarz on „W świątecznej szacie” – prezentacje konkursowe

Dzień dobry Państwu w ten pogodny dzień! Może i święta już się skończyły, ale my pozostajemy jeszcze w bardzo świątecznym klimacie ?✨ Przedstawiamy Państwu 11 uczestników konkursu „W świątecznej szacie”, czyli na najpiękniejszą iluminację świetlną domu i otoczenia.

Zapraszamy do galerii ? Obrady jury w nowym roku, rozstrzygnięcie 6 stycznia 2021 roku.